Vangelis - Από τη γη στα άστρα

Βαγγέλης Παπαθανασίου (1943-2022)

Ήταν το δυστυχώς αρκετά μακρινό 2001 η εποχή που ο Βαγγέλης Παπαθανασίου συνέθεσε τη "Μυθωδία" - μουσική που επελέγη από τη NASA για την αποστολή 2001 "Οδύσσεια στον Άρη" στο διάστημα. Το 2004 χρόνος που τελέσθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα ήταν αυτή η μουσική που πλαισίωσε την τελετή ενάρξεως στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο. Προβάλλονταν εικόνες με το Δωδεκάθεο της Αρχαίας Ελλάδας.

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου γεννήθηκε στην Αγριά Μαγνησίας το 1943. Ξεκίνησε να συνθέτει από την ηλικία των τεσσάρων ετών, ενώ έδωσε την πρώτη του δημόσια παράσταση στην ηλικία των έξι, χωρίς να έχει καμία μουσική εκπαίδευση. Ήταν αυτοδίδακτος παρά τις πιέσεις των γονιών του, αλλά και των δασκάλων του, που τον προέτρεπαν να κάνει μαθήματα μουσικής. Ωστόσο, σπούδασε κλασική μουσική, ζωγραφική και σκηνοθεσία στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στην Αθήνα. Απεβίωσε στις 17 Μαϊου 2022 ενώ νοσηλευόταν σε νοσοκομείο στη Γαλλία. Τα αίτια θανάτου δεν έχουν γίνει γνωστά πάντως ήταν φυσικά αίτια.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου κάνει τα πρώτα του βήματα στη μουσική με τη συμμετοχή του στο συγκρότημα Forminx. Το όχημα για την επιτυχία του συγκροτήματος ήταν το τραγούδι Jeronimo Yanka που σημείωσε τεράστια επιτυχία καθώς το 45άρι άλμπουμ έγινε χρυσό την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας του. Το 1967 δημιούργησε στην Ελλάδα τους Aphrodite’s Child με τον Ντέμη Ρούσο και τον Λουκά Σιδερά, που στη συνέχεια βρέθηκαν στο Παρίσι. Το επιτυχημένο διπλό άλμπουμ, όπου συμμετείχε και ο Αργύρης Κουλούρης (που δεν είχε μπορέσει να ακολουθήσει αρχικά το συγκρότημα στη Γαλλία), με τίτλο 666 θεωρείται ότι του έδωσε ώθηση για διεθνή καριέρα. Ενώ αποτελούσε ακόμα μέλος των Aphrodite’s Child, άρχισε δειλά να ασχολείται και με διαφορετικά πράγματα. Η αρχή έγινε το 1970 όταν έγραψε την μουσική για μία ταινία του Χένρι Χάπιερ. Ακολούθησε ένα ακουστικό ντοκιμαντέρ επηρεασμένο από της φοιτητικές εξεγέρσεις στο Παρίσι του 1968. Το 1973 ξεκίνησε μία επιτυχημένη συνεργασία με τον σκηνοθέτη Φρέντερικ Ροσίφ για μία σειρά ντοκιμαντέρ για την άγρια φύση, ενώ λίγο προτού μεταβεί στο Λονδίνο κυκλοφόρησε το σόλο άλμπουμ Earth.

Το καλοκαίρι του 2001 ο Παπαθανασίου παρουσίασε το έργο Μυθωδία στους στύλους του ολυμπίου Διός. Η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της ΝΑΣΑ 2001: Οδύσσεια στον Άρη. Ήταν μία φαντασμαγορική μουσική παράσταση, κατά τη διάρκεια της οποίας προβάλλονταν με ειδικά οπτικά εφέ απεικονίσεις κυρίως από θεούς της αρχαίας Ελλάδας και διαστημικές εικόνες της ΝΑΣΑ. Τα σολιστικά μέρη του έργου ερμήνευσαν οι σοπράνο Τζέσι Νόρμαν και Κάθλιν Μπατλ. Επίσης συμμετείχε η Μητροπολιτική Ορχήστρα του Λονδίνου, 120μελής χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ενώ ο ίδιος ο συνθέτης χειριζόταν τα πλήκτρα. Το έργο προβλήθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον πλανήτη ενώ υπήρχαν γιγαντοοθόνες και στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Μετά το τέλος της μουσικής παράστασης η γαλλική κυβέρνηση, την οποία εκπροσώπησε ο υπουργός παιδείας Ζακ Λανγκ, απένειμε στον Παπαθανασίου τον τίτλο του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής σε μία τελετή που έλαβε χώρα στο περιστύλιο του Ζαππείου.

Δύο χρόνια αργότερα η ΝΑΣΑ του απένειμε το μετάλλιο δημόσιας συνεισφοράς σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της. Το βραβείο αποτελεί την υψηλότερη τιμή από τον Αμερικανικό οργανισμό για μη κυβερνητικά πρόσωπα.

Το 2013, η ΝΑΣΑ υιοθέτησε για δεύτερη φορά τη μουσική του Παπαθανασίου με ένα πρωτότυπο μουσικό έργο που δημιουργήθηκε για να πλαισιώσει το βίντεο από την αποστολή Ήρα (Τζούνο), που απεικονίζει συγχρόνως την κίνηση της Γης και της σελήνης μαζί για πρώτη φορά. Το βίντεο απαθανατίστηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής καθ' οδόν για το σύστημα του πλανήτη Δία.

Έλαβε πλείστα βραβεία και διακρίσεις το κυριότερο εξ αυτών το Όσκαρ μουσικής για την μουσική επένδυση της ταινίας Δρόμοι της Φωτιάς το 1982. Το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο στην Αθήνα του απένειμε τον τίτλο του διδάκτορα το 2008 για την εξαιρετική συμβολή του στη μουσική παιδεία του ελληνικού λαού, καθώς και για τη διάδοση του μηνύματος του Ελληνισμού σε όλο τον κόσμο. 

Εκτός από τους Δρόμους της Φωτιάς, έγραψε τη μουσική και σε άλλες ταινίες ανάμεσα στις οποίες ήταν Το πρόσωπο της Μέδουσας, Ο Αγνοούμενος, Η ανταρσία του Μπάουντι, Χριστόφορος Κολόμβος, Τα μαύρα φεγγάρια του έρωτα, Καβάφης κ.ά

Ήταν ενεργός μουσικός συνθέτης όλα τα έτη από 1963~2022,

Σχετικά (Μέλη των Aphrodite's Child) Ντέμης Ρούσσος - "Το Αηδόνι της Αιγύπτου" εδώ 👉

Vangelis Conquest of Paradise Από την ταινία Χριστόφορος Κολόμβος

Vangelis Mythodea - Βαγγέλης Παπαθανασίου Μυθωδία