Η περαστική του Σαν-Σουσί

La passante du Sans-Souci

Romy Schneider - Wendelin Werner

Romy Schneider - Michel Piccoli

Ένας άνδρας φυλακισμένος για το φόνο ενός πολιτικού, διηγείται στη γυναίκα του την αιτία της πράξης του

Ο Μαξ Μπαουμστάιν είναι ένας ονομαστός επιχειρηματίας, ένας πλούσιος άνδρας που δημιούργησε επίσης μια οργάνωση που μάχεται ενάντια στη βία υπερασπιζόμενη τα ανθώπινα δικαιώματα. Γιατί προέβη σε έναν εν ψυχρώ φόνο ενός υπουργού της Γαλλίας - σε μια πράξη αντίθετη με τις αρχές που ως τώρα πρέσβευε; Κατά συνέπεια ακολούθως, αποκαλύπτεται ένα προσωπικό μυστικό που είχε κρυμμένο από τη γυναίκα του Λίνα αλλά ανατρέχοντας στο παρελθόν θα αφορά και την ίδια. 

Είναι το αποτέλεσμα ενός αγώνα που άρχισε πριν πολλές δεκαετίες όταν η Έλσα Βίνερ μια Γερμανίδα τραγουδίστρα αυτοεξόριστη στο Παρίσι, χωρίς λεφτά ή γνωριμίες, μια πρόσφυγας ανάμεσα σε πολλούς άλλους βρισκόταν εγκλωβισμένη μέσα σε δύο σκοπούς: να επιζήσει σε μια ξένη χώρα και να σώσει τον άνδρα της Μισέλ από τις δαγκάνες των Ναζί.

Η Ρόμι Σνάϊντερ αφιέρωσε την τελευταία της αυτή ταινία (ακολούθησε ο αιφνίδιος και πρώιμος θάνατος της), στον γιο της Νταβίντ και στον πατέρα του και σύζυγο της Χάρι Μέγεν που είχε ήδη θέσει τέρμα στη ζωή του.

Ο μικρός που υποδύθηκε ο Γερμανός Wendelin Werner, τελικά ακολούθησε τις επιστήμες: Έγινε Μαθηματικός, αποσπώντας το 2006 το βραβείο της Μαθηματικής Επιστήμης - ανάλογο με το Νόμπελ.

Ο τίτλος παραπέμπει στο καφέ της Μονμάρτρης Σαν Σουσί (Sans-Souci) που πάει να πει "Χωρίς έγνοια", καθώς κοντά βρισκόταν ένα μαγαζί όπου η Έλσα Βίνερ είχε μπει να πουλήσει το γούνινο παλτό που της είχε κάνει δώρο ο άνδρας της. Η τιμή που της προσφέρθηκε ήταν 200.000 γαλ. φράγκα αλλά δεν το πούλησε τελικά.

Η Ταινία

Τίτλος: Η περαστική του Σαν-Σουσί (La Passante du Sans-Souci)
Σκηνοθεσία: Ζακ Ρουφιό Jacques Rouffio
Σενάριο: Ζακ Ρουφιό, από το βιβλίο του Joseph Kessel
Πρωταγωνιστούν: Romy Schneider (Elsa Wiener), Wendelin Werner, Michel Piccoli, Helmut Griem (Michel Wiener), Gerard Klein (Maurice Bouillard) Επίσης Μαρία Σελ, Ματιέ Καριέρ στο ρόλο του Ruppert von Leggaert
Είδος: Δράμα, Πόλεμος
Έτος: 1982
Διάρκεια: 110΄
Τιμητικές διακρίσεις: Υποψήφια Σεζάρ καλύτερη ηθοποιός Ρόμυ Σνάιντερ, Υποστηριζόμενου ρόλου Ζεράρ Κλάιν
Αξιολόγηση: 💧💧💧

Κριτική

Η ταινία βασίζεται σε ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα με θέμα την αντίσταση των Γάλλων και γενικότερα των αντιναζί απανταχού της Ευρώπης - συγκεκριμένα της Βιέννης εναντίον των Χιτλερικών στρατευμάτων κατοχής. Η πλοκή είναι με συνεχή flash-backs στα οποία η Ρόμυ Σνάιντερ υποδύεται δύο ρόλους αναφερόμενους στο παρόν (σύγχρονη εποχή) και στο παρελθόν (Ναζιστική κατοχή). Η δράση εκτυλίσσεται στο Παρίσι της Γερμανικής κατοχής με τη Μονμάρτη και τα καφέ να έχουν μείνει ανέπαφα στη θέση τους - της διασκέδασης για τους φτωχότερους Γάλλους, Εκεί η Έλσα Βίνερ θα πιάσει δουλειά ως τραγουδίστρια με τον μικρό πάντα κοντά της τον οποίο τσαλαπάτησαν την προ-ναζιστική εποχή η ναζί της Βιέννης. Απο τότε τον έχουν πάρει κοντά τους και είναι που θα βρεθεί πλέον μόνη στο Παρίσι, μαζί με τον μικρό καθώς ο άνδρας της έχει συλληφθεί στη Βιέννη από τους Γκεσταπίτες.

Η ταινία δυστυχώς δεν μπόρεσε να αποδώσει με ακρίβεια το πνεύμα της υπόθεσης του βιβλίου - ενός εξαιρετικού μυθιστορήματος του Joseph Kessel, αιωρούμενη ανάμεσα στις ωραίες σκηνές και διαλόγους, στα γραφικά πλάνα του Παρισιού και στις ασάφειες και ανακολουθίες του σεναρίου. Η εναλλαγή των χρόνων δεν μπόρεσε να μεταφέρει τη συσχέτιση των δύο γυναικών που υποδύθηκε η Ρόμυ Σνάιντερ. Όπως και να 'χει η ταινία βλέπεται με ενδιαφέρον εξ αιτίας της ηθοποιίας των πρωταγωνιστών, της ωραίας φωτογραφίας, της εμβληματικής τέλος παρουσίας της σπουδαίας ηθοποιού Ρόμυ Σνάιντερ αλλά και του υπέροχου μικρού Βέντελιν Βέρνερ. Μια ατμοσφαιρική ταινία που αποτελεί ακόμη ένα κομμάτι στο παλίμψηστο των διωγμών των Εβραίων από τους Γερμανούς.

La Passante du Sans Souci - Η περαστική του Σαν-Σουσί 1982

Joseph Kessel

• Ο Joseph Kessel (1898-1979) ήταν Αργεντινός συγγραφεύς που συνεργάστηκε σε πολλές ταινίες στους διαλόγους, αλλά και στην πλοκή. Έζησε στη Γαλλία όπου και διετέλεσε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας (1962-1979). Γνωστά έργα του στον κινηματογράφο είναι εκτός από την Περαστική του Σαν Σουσί, Μάγερλιγκ (διάλογοι), Η Ωραία της ημέρας, Ο Αετός της Στέπας, Η Νύχτα των Στρατηγών, Σιρόκο (Η χαριστική βολή) (Μυθιστορήματα). Υπήρξε πιλότος αεροσκαφών κατά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο. Αναφέρεται επισήμως ως Joseph Kessel de l' Académie Francaise.

• Ο Ζοζέφ Κεσέλ γεννήθηκε στην Αργεντινή το 1898 από εβραϊκή οικογένεια που είχε εγκαταλείψει τη γενέθλια ρωσική γη. Ο ίδιος βίωνε υπαρξιακά την τριπλή του ταυτότητα: Εβραίος, Ρώσος, Γάλλος -σπούδασε στη Νίκαια και στο Παρίσι και πολέμησε στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο σαν αεροπόρος. Η αποδημία της οικογένειας του ίσως να ρίζωσε βαθιά μέσα του, αφού η περιήγηση ανά τον κόσμο αποτέλεσε τη βαθιά έμπνευση του. Η κριτική, όχι άδικα, θεωρεί ότι η πένα του κυοφόρησε μέσα της ένα νέο λογοτεχνικό είδος, το μυθιστορηματικό ρεπορτάζ, στο οποίο οι βαθιές εμπειρίες του συγγραφέα προσδιορίζουν το χτίσιμο της αφήγησης.

• Η δημοσιογραφική του δεινότητα, μα και περιέργεια, θα καλύψει όλα τα μεγάλα γεγονότα που σημάδεψαν τον πλανήτη για μισό αιώνα περίπου. To 1926 θα τιμηθεί με το μεγάλο βραβείο μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας, για το βιβλίο του "Les captifs", και το 1962 θα γίνει μέλος της Ακαδημίας, χωρίς να αποκρύψει στο ελάχιστο την ταυτότητα του. Πέντε χρόνια αργότερα, το 1967, ο Λουίς Μπουνιουέλ μεταφέρει στην οθόνη με αριστουργηματικό τρόπο την "Ωραία της ημέρας" (του 1928), αποφέροντάς του διεθνή προβολή. Στην οθόνη μεταφέρονται, επίσης, τα μυθιστορήματά του "Η νύχτα των στρατηγών" (Ανατόλ Λίτβακ, 1967), "Η στρατιά των σκιών/ L'Armée des ombres" (Ζαν Πιερ Μελβίλ, 1969) και "Η περαστική του Σαν Σουσί" (Ζαν Ρουφιό, 1982). Πέθανε στην Avernes, το 1979, και τάφηκε στο νεκροταφείο του Μονπαρνάς στο Παρίσι.

La Passante du Sans Souci

Μέσα στη γοητευτική ατμόσφαιρα της Μονμάρτρης, λίγο πριν το σκοτεινό πέπλο του πολέμου καλύψει και πάλι την Ευρώπη, ο αφηγητής, που συνηθίζει να συναντάει το πρώτο φως της ημέρας στο Σαν-Σουσί, καταλαμβάνεται από την εμμονή να γνωρίσει τη γυναίκα που σαν το ξαφνικό ξύπνημα της αυγής γεμίζει τον κόσμο γύρω του. 

Η 'Ελσα Βίνερ, η περαστική του Σαν-Σουσί, μια Γερμανίδα κυνηγημένη από τη ναζιστική θηριωδία, θα αποτελέσει το υλικό με το οποίο ο συγγραφέας θα πλέξει μια ιστορία απόλυτης αφοσίωσης, με φόντο καθημερινούς, όχι ανώδυνους, συμβιβασμούς. 

Ο Κεσέλ δημοσίευσε την "Περαστική του Σαν-Σουσί" το 1936. Είναι η βροντερή φωνή του, με την οποία, πρώτος ίσως, προειδοποιεί για την επερχόμενη θλίψη. Η παριζιάνικη ανεμελιά χάνεται ανεπιστρεπτί μέσα στην ψυχή του συγγραφέα, σαν ένα προμήνυμα του πόνου που θα σφίξει την καρδιά ολόκληρου του κόσμου. Το δράμα αυτό, ανοιχτό σε πολλές αναγνώσεις, στάθηκε πηγή έμπνευσης για την ομότιτλη ταινία του Ζαν Ρουφιό (1982), με πρωταγωνίστρια τη Ρόμι Σνάιντερ.